سطوح حساب در حسابداری

با سلام خدمت همراهان عزیز مجموعه حساب تیوب، در قسمت دوم از فصل سوم آموزش حسابداری مقدماتی قرار داریم در این جلسه می خواهیم به مبحث انواع سطوح حساب در حسابداری بپردازیم؛ در جلسه گذشته فهمیدیم حساب یک طبقه بندی است که اطلاعات را در خود ثبت می کند ولی این حساب دارای طبقه بندی های مختلفی است.

انواع سطوح حساب در حسابداری

• گروه حساب
• حساب کل
• حساب معین
• حساب تفصیلی

گروه حساب

گروه حساب در حسابداری به معنای دسته‌بندی و تجمیع انواع مشابه حساب‌ها بر اساس مشخصه‌های مشترک است. این گروه‌بندی‌ها به منظور سهولت در ارائه گزارش‌های مالی و تجمیع اطلاعات مرتبط با حساب‌های مشابه انجام می‌شود. در واقع، گروه حساب به شکلی سازمان‌یافته از حساب‌ها است که به تفکیک و طبقه‌بندی موضوعات و معاملات مختلف مرتبط با مالیات، درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها و سایر اطلاعات مالی و حسابداری را فراهم می‌کند.

حساب کل

حساب کل در حسابداری به حسابی اطلاق می‌شود که در سطح بالاترین سلسله مراتب حسابداری و در سیستم مالی یک سازمان قرار دارد. این حساب‌ها به عنوان مهم‌ترین سطح از سلسله مراتب حسابداری شناخته می‌شوند و دارایی‌ها، بدهی‌ها، حقوق صاحبان سهام و درآمدها و هزینه‌های کلی سازمان را نمایش می‌دهند.

حساب معین

حساب معین در حسابداری به حسابی اطلاق می‌شود که در سطح وسط سلسله مراتب حسابداری و بین حساب کل و حساب تفصیلی قرار دارد. این حساب‌ها به عنوان سطح دوم از سلسله مراتب حسابداری در سیستم مالی یک سازمان شناخته می‌شوند و اطلاعات مرتبط با جزئیات معاملات و تراکنش‌های مرتبط با مالیات، درآمد، هزینه‌ها، دارایی‌ها و بدهی‌ها را نمایش می‌دهند.

حساب تفصیلی

حساب تفصیلی در حسابداری به حسابی اطلاق می‌شود که در سطح پایین‌ترین سلسله مراتب حسابداری و بعد از حساب معین قرار دارد. این حساب‌ها به عنوان سطح سوم از سلسله مراتب حسابداری در سیستم مالی یک سازمان شناخته می‌شوند و اطلاعات مرتبط با جزئیات دقیق‌تر معاملات و تراکنش‌ها را نمایش می‌دهند.

اگر بخواهیم از نمایی دیگر سطوح حساب را بررسی کنیم؛ در شکل زیر حساب ها طبقه بندی می شود. اگر یک گروه حساب را در نظر بگیریم؛ حساب کل زیر مجموعه گروه حساب قرار می گیرد و حساب معین زیر مجموعه حساب کل است و به همین ترتیب حساب تفصیلی که زیر مجموعه حساب معین است قرار دارد.

مثال: یک گروه حساب به نام دارایی جاری را در تصویر زیر مشاهده می کنید که این گروه حساب دارای زیر مجموعه های زیر است:

• سرمایه گذاری کوتاه مدت
• حساب ها و اسناد دریافتنی تجاری
• سایر حساب ها و اسناد دریافتنی
• موجودی مواد و کالا
• سفارشات و پیش پرداخت ها
• سفارشات ما نزد دیگران
• موجودی نقد و بانک

اگر موجودی نقد و بانک را در نظر بگیریم این حساب کل دارای حساب های معین زیر است:

• موجودی نزد بانک ها
• موجودی نزد صندوق
• موجودی تنخواه گردان
• وجوه در راه

و اگر موجودی نزد بانک را در نظر بگیریم این حساب دارای حساب های تفصیلی زیر می باشد:

• بانک سامان
• بانک صادرات
• بانک ملی
• بانک ملت

در شکل بالا هر کدام از حساب ها به حساب های ریز تر تقسیم شده اند؛ دارایی جاری دارای زیر مجموعه های خود همچنین موجودی نقد و بانک به چند دسته به نام حساب معین تقسیم شده است و موجودی نزد بانک ها که در حساب تفصیلی اشاره ریز تری به بانک ها کرده است این طبقه بندی ها برای مشخص کردن رویداد مالی است مثلا اگر پولی را پرداخت کنیم نمی توانیم به دارایی جاری اشاره کنیم باید به طور دقیق مشخص کنیم که این پول از کدام حساب و از کدام بانک پرداخت شده است.

شاید از خود بپرسید گروه حساب ها از کجا آمدند؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید معادله حسابداری را بررسی کنیم. در معادله حسابداری دارایی برابر است با بدهی و سرمایه و بخشی از این گروه حساب ها از دل این معادله حسابداری به وجود آمده است. به این گروه حساب هایی که از دل معادله به وجود آمده اند گروه حساب های ترازنامه ای می گویند.

اما اگر بخواهیم نگاهی به معادله سود و زیان داشته  باشیم؛ این فرمول نشان می دهد سود یا زیان کسب و کار برابر است با هزینه به اضافه درآمد این فرمول نیز اگر به صورت جزئی باشد به دو گروه حساب هزینه و درآمد تقسیم می شود و این ها نیز گروه حساب های سود و زیانی گفته می شود.

تمرین اول:

مجید از دوست خود 1000 تومان پول قرض کرد و ماشین حمل بستنی خریدار کرد.

پاسخ:

در این مثال در معادله حسابداری بدهی 1000 افزایش پیدا کرده و دارایی نیز 1000 افزایش پیدا کرده است.

اما در این جلسه می خواهیم به روش جدید مسئله را حل کنیم.

تمرین دوم:

مجید از حساب شخصی خود برای توسعه کسب و کار 000/10 تومان به حساب شرکت واریز کرد.

پاسخ:

تمرین سوم:

رضا از مشتریان مجید مبلغ 3000 تومان بدهی خود را به صورت نقدی پرداخت کرد.

پاسخ: